Αυτόματη διάτρηση στομάχου συχνά συμβαίνει σε νεογνά όπου χρήζουν ανάνηψης ή μετά από επεισόδιο υποξίας αμέσως μετά τη γέννηση. Στα αγόρια συμβαίνει πολύ συχνότερα απ' ότι στα κορίτσια και έχει μια επίπτωση ίση με 1:2900 ζώντων γεννήσεις.
Υπάρχουν δύο θεωρίες όσον αφορά την παθογένεια:
1) Ισχαιμική βλάβη του βλεννογόνου του στομάχου λόγω περιγεννητικού στρες και υποξίας με αποτέλεσμα τη διάτρηση του στομάχου λίγες ημέρες μετά τη γέννηση
2) Υπερβολική διάταση του στομάχου ως αποτέλεσμα επιθετικής ανάνηψης με μάσκα, λανθασσμένη διασωλήνωση στον οισοφάγο και έντονο αερισμό, απόφραξη στομάχου π.χ. ατρησία πυλωρού. Διάτρηση ωστόσο μπορεί να συμβεί από τη διεκβολή ρινογαστρικού σωλήνα και από ανεπάρκεια του μυικού τοιχώματος του στομάχου. Η συχνότητα όμως φαίνεται πως μειώνεται.
Συμπτωματολογία
Η αυτόματη διάτρηση του στομάχου παρατηρείται συνήθως μεταξύ της 3ης και 5ης ημέρας της ζωής.
Η πιο δραματική κλινική εκδήλωση είναι η αιφνίδια εγκατάσταση μαζικής διάταση της κοιλίας. Ταχυκαρδία, λήθαργος ως αποτέλεσμα της υπογκαιμίας εγκαθίστανται ταχύτατα. Έτσι, περιτονίτιδα, ανύψωση του διαφράγματος και αναπνευστική δυσχέρεια είναι άμεσα. Εάν αυτή η κατάσταση δεν αναγνωριστεί και αντιμετωπιστεί άμεσα το παιδί θα μπει σε σοκ και καρδιαγγειακή αναπάρκεια.
Διάγνωση
Ακτινογραφία θώρακος και κοιλίας όπου θα δείξει σοβαρό πνευμοπεριτόναιο (ελεύθερος αέρας στην κοιλιά). Η ακτινογραφία μπορεί να είναι σε όρθια θέση ή αριστερό decubitus.
Η διαφοροδιάγνωση περιλαμβάνει τη διάτρηση από πεπτικό έλκος, τη νεκρωτική εντεροκολίτιδα αλλά και γενικευμένο πνευμοπεριτόναιο από αέρα που κατεβαίνει από το μεσοθωράκιο σε νεογνά υπό μηχανικό αερισμό λόγω αναπνευστικής δυσχέρειας. Αν συνυπάρχει πνευμομεσοθωράκιο και εμφύσημα σε τέτοιους ασθενείς πρέπει να υποπτευθούμε ότι ο αέρας προέρχεται από το θώρακα και έτσι η λαπαροτομή δεν θα βοηθήσει. Επί αμφιβολιών η παρακέντηση της κοιλίας έχει ένδειξη τόσο διαγνωστική όσο και για αποσυμπίεση της κοιλίας.
Θεραπεία
Άμεση χορήγηση υγρών (150-200ml/Kg/24h).
Αντιβιωτικά ευρέος φάσματος ενδοφλεβίως.
Τοποθέτηση ρινογαστρικού σωλήνα (levin)
Διασωλήνωση αν είναι απαραίτητη.
Παρακέντηση κοιλίας για αποσυμπίεσή της αν αυτό είναι αναγκαίο.
Όσον αφορά την επέμβαση αυτή διενεργείται διαμέσου τομής εγκάρσιας υπερομφάλιας. Λαμβάνονται υγρά για καλλιέργεια. Αν αυτά είναι καθαρό γαστρικό υγρό ή ελαφρώς χολώδης υποδεικνύει διάτρηση στομάχου ή δωδεκαδάκτυλου, αν είναι σκούρα χολώδη ή ρυπαρά υποδεικνύουν διάτρηση λεπτού ή παχέος εντέρου. Οι πιο πολλές αυτόματες διατρήσεις στομάχου συμβαίνουν κατά μήκος του μείζονος τόξου, αμέσως περιφερικά του οισοφάγου. Η διάτρηση πεπτικού έλκους συνήθως εντοπίζονται στην πυλωροδωδεκαδακτυλική συμβολή, αλλά μπορεί να βρίσκεται και στο έλλασον τόξο, στη συμβολή του άντρου και του θόλου. Αν η περιοχή γύρω από τη διάτρηση είναι βιώσιμη τότε γίνεται νεαροποίηση και συρραφή της ρήξης σε δύο στρώματα. Αν ο περιφερικός στόμαχος είναι νεκρωμένος τότε εκτελείται περιφερικά γαστρεκτομή. Η Billroth I είναι αυτή που προτιμάται.
Η μετεγχειρητική πορεία μπορεί να είναι δύσκολη, ιδιαίτερα αν η διάγνωση έχει τεθεί καθυστερημένα. Η επίμονη οξέωση μπορεί να είναι σημείο πρόσθετης ιστικής νέκρωσης. Ίσως απαιτηθούν επανειλημένες ακτινογραφίες κοιλίας και ενδοσκοπήσεις για έλεγχο του βλεννογόνου του στομάχου. Η επιβίωση σήμερα ανέρχεται στο 80%.
Γιώργος Μαναϊλόγλου
Χειρουργός Παίδων